ماشینهای برداشت

برداشت: در آوردن محصول از زمین و یا درو کردن محصول را گویند، که نسبت به هر محصول روش برداشت متفاوت است، مثلاً برای یونجه، برداشت بصورت خرد کردن گیاه و یا گوجه فرنگی، دانه ، دانه جیدن و یا برای ذرت دانه ای ، فقط خوشه ها برداشت می گردد.
ماشینهای محصولات استراتژیک مانند علوفه ای ( یونجه یا شبدر) ذرت ، غلات ( جو ، گندم ، ذرت شیرین ، چاودار ، جودوسر...) سیب زمینی، چغندرقند ، پنبه و نیشکر را بطور اجمال مورد بررسی قرار می دهیم.
برداشت علوفه
کلمه علوفه بمعنی اعم، محصولاتی چون سورگم ،ارزن، تیموتی، جودوسر، علف مراتع و حتی گندم و جو را شامل می شود اما منظور از کاربرد ، علوفه در این مقاله گیاهان خانواده بقولات ( لگومینوز) یعنی یونجه و شبدر ، اسپرس و بالاخص یونجه می باشد.
یونجه در ایران از شمال تا جنوب کشت می شود ، در منطقه ساوجبلاغ معمولاً 5 چین درسال و گاهی تا 9 چین می رسد و در ایر ان بیشتر بصورت بسته های مکعبی یاآزاد ببازار می آید ولی در سایر ممالک به شکل بسته های سیلوئی تر، سیلوئی خشک و کسانتره نیز در می آیند.
روشهای برداشت یونجه :
یونجه تازه درو شده دارای رطوبت 70 تا 85 درصد بوده که برای انبار کردن می بایست به رطوبت 20 تا 25 درصد رساند که برای تقلیل رطوبت ممکن است علوفه را در مزرعه بطور طبیعی برای مدت چند ساعت تا چند روز، بسته به گرمی هوا و شرایط جوی و یا از گرمکن ها و خشک کردن مصنوعی استفاده کرد.
هریک از روشهای برداشت یونجة، با اتلاف کمی و کیفی همراه است، 5 تا 15 درصد ماده خشک در زیر خشک کردن طبیعی در مزرعه در اثر فعالیت آنزیمها از بین می رود، خرد شدن و ریختن برگها موجب کاهش کیفیت محصول شده ( چون درصد پروتئین برگ ها بیش از ساقه است)،70 درصد از پروتئین گیاه و 90 درصد کاروتن ( ویتامین) دربرگها جمع شده است لذا تابش طولانی آفتاب، شبنم و باران باعث اتلاف موادغذایی گیاه شده.
در مناطق مرطوب و بارانی ، بهترین روش برداشت آن است که فاصله زمانی بین درو تا جمع آوری از مزرعه را کوتاه نمود، آزمایشات نشان داده که روش خشک کردن علوفه بصورت آزاد درمزرعه 32 درصد افت و خشک کردن در انبار 26 درصد و با روش سیلو کردن 14 درصد افت پروتئین به کل پروتئین محصول را بهمره داشته است.
اولین وسیله برداشت علوفه همان داس بوده است که در برداشت غلات از حدود 5000 سال پیش استفاده می شده و هنوز در خیلی از نقاط ایران و جهان سوم استفاده می شود قداره یا شامیله تکمیل شده داس است که عملکردی بیشتر و خستگی جسمی کمتر بهمراه دارد یک کارگر با یک داس معمولی حدود 250 مترمربع که عبارتی برای یک هکتار 40 نفر با شامیله 1000 مترمربع در روز برداشت می نماید (برای 1 هکتار 100 نفر نیاز است).
ماشینهای دروگری که با نیروی دام کار می کردند در سال 1800 میلادی اختراع شد که اولین نمونه آن صفحه مدوری بود که داس روی آن نصب می گردید و سپس دروگرهائی بااصول قیچی با حرکت رفت و برگشتی تیغه ها ساخته و تکمیل گردید.
ساختمان دروگر شانه ای ( رفت و برگشت)
1- شاسی( در 3 نقطه به دوبازوی تحتانی وساق وسط تراکتور متصل می شود)
2-دستگاه رانش ( حرکت از محور تواندهی تراکتور به این دستگاه که شامل تسمه و چرخ است منتقل می شود)
3-فنر تنظیم وزن ( جهت کنترل وزن دروگر می باشد)
4- حامی میله ایست که پوسته و خارج از مرکز را به شاسی متصل می کند
5- نگهدارنده ، شانه برش را نسبت به تسمه رانش در یک راستا قرار می دهد.
6- ضامن، بصورت قطعه ناودانی و تحت فشار یک فنر که در برخورد شانه برش بامانع، شانه آزاد شده.
7- کفش ها ، شانه برش و ملحقات آن روی دو کفش داخلی و خارجی حمل می شوند.
8- تخته ردیف، تخته چوبی به کفش خارجی متصل است و علوفه بریده شده را به طرف داخل نوار برش ، می راند .
9- چوب ردیف، دسته ای چوبی به وسط تخته ردیف متصل است که از بیرون افتادن ساقه ها بریده شده به قسمت درو نشده،جلوگیری می کند .
10- سیستم خارج از مرکز ( اسانتریک) حرکت حاصل از محور تواندهی تراکتور( دورانی) جهت تامین حرکت تیغه های برش توسط این سیستم تبدیل به حرکت رفت و برگشت می شود.
11- شانه برش از تعداد تیغه های مثلثی که در کنار هم روی تسمه ای که زیر بند شانه می نامیم ساخته شده که این شانه برش (یا قسمت برنده دروگر) در داخل انگشتی ها و روی پهنه دروگر ، حرکت رفت و برگشتی دارد.
تیغه ها دارای آجدار( روی تیغه ) برای محصولات ساقه ضخیم (غلات، یونجه ، شبدر، ...) و سطح تیغه ها را آب کرم می دهند تا شیره گیاهی به آن نچسبیده و این نوع تیغه ها در ماشینهای خودگردانی که شانه برش از سطح زمین ارتفاع بیشتری دارد و نزدیک خـــاک و شن نیست بکار می روند. مورد استفاده تیغه های زیر آجدار، شبیه رو آجدار است و پس از کند شدن می توان دوباره تیز کرد، ولی این کار در تیغه های روآجدار عملی نیست.
تیغه های لبه صاف برای علوفه ساقه نازک چون چمن و آنهائی که هنگام درو شیره نمی دهند مناسب است در شانه برش اکثر دروگرها از این نوع تیغه استفاده می شود.
انگشتی ها چهار نوعند:
الف – سنگلاخی ( جنس فولاد یا آهن چکش خوار سخت) و در زمینهای سنگلاخی بکار می روند.
ب – انگشتی تخت، چون فاقد رویه محافظ بوده ، در درو ، محصولات پرپشت زیاد و یا در هم برهم بودن محصول، احتمال گیر کردن محــــصول در انگشتی ها کمتر بوده مورد استفاده قرار می گیرد.
ج – انگشتی معمولی ، انگشتی دو قلو

تنظیمات :
1- تنظیم تیغه
الف – تنظیم تطبیق خط وسط تیغه از خط وسط انگشتی می گذرد که برای انجام این تنظیم ، شانه برش را بطرف داخل و یا خارج، حرکت داد و یا طول جلاق دست را تغییر داد.
ب - تنظیم صفحات پشت بند ، سائیدگی بیش از حد این صفحات، ارتعاش در شانه برش افزایش یافته که صفحات قابل تعویض بوده و یا اینکه با شل کردن مهره های نگهدارنده ، صفحات را به جلو رانده تا تکیه گاه ثابت گردد .
ج – تیغه گیره ها: گیره ها بدون آنکه فشاری به تیغه وارد کنند روی تیغه ها تماس داشته و اگر سرگیره ها فشار زیادی روی تیغه ها وارد کنند سبب سائیدگی ، فشار بار به محور پی تی او وکاهش روانی حرکت شانه شده، لذا بهترین فاصلهحدود 1 میلیمتر بین قسمت عقب کفی انگشتی و زیر تیغه می باشد
د – تنظیم ارتفاع برش، نسبت به شرایط مزرعه و نوع گیاه متفاوت است و درو یونجه باید سعی کرد که جوانه های نزدیک زمین باقی بمانند تا رشد محصول برای چین بعدی سریعتر باشد.
و – تنظیم انگشتی ها: نوک انگشتی ها بطور معمول باید موازی سطح زمین باشند، اما در زمینهای سنگلاخی آنها را کمی بطرف بالا متمایل کرد تا سنگریزها را رد کنند، در مزارعی که محصول خوابیده یا ورس کرده است ، نوک انگشتی ها را بطرف پایین ببرید تا بتوانند بذاحل محصول نفوذ کرده و آنها را بلند کنند، و برای تمایل نوک انگشتی ها با تمایل شانه نسبت به زمین قابل تغییر است، معمولاً بوسیله اهرمی مخصوص صورت گرفته و یا در بعضی دروگرهای سوار، کوتاه و بلند کردن طول ساقه وسط تراکتور عملی می شود.
انواع دورگرها ( رفت و برگشتی) :
1- دروگر خودگردان ( صندلی دار و بدون صندلی)
2- دروگرتراکتوری ( میان سوار، سوار ، نیمه سوار ) و در بعضی از آنها پشت تراکتور ( ساقه ساز) یا کاندیشیز متصل می گردد که در مجموع آن را موور کاندیشیز گویند.
3- دروگر بشقابی ( اصول ضربه ای) بیشتر برای بریدن علف های هرز، مرغزارها، علوفه کنارجاده ها و زمینهای ورزش بکار می روند. (دروگر بــشقابی برای درو یونجه توصیه نمی شود) ، چون محصول بریده شده را با برشهای مجدد به صورت پودر در آورد و اتلاف می شود) زارعین ایرانی بهرحال ، دروگر بشقابی را بر شانه ای ترجیح می دهند چون ساختمان نسبتاً ساده تری داشته تعداد تیغه ها و تنظیمات کمتر و ساده تری داشته.
ساختمان دروگر شانه ای:
1- شاسی
2- دستگاه رانش (تسمه، چرخ تسمه و جعبه دنده) ، جعبه دنده دو وظیفه دارد یکی تغییر مسیر انتقال قدرت ( حرکت دورانی محور تواندهی در سطح افق را به حرکت روانی در سطح قائم تبدیل می کند) و دیگری افزایش سرعت 540 دور در دقیقه محور تواندهی به سرعت مناسب 3000 تا 2500 دور در دقیقه برای بشقابها.
3- دستگاه برش: متشکل از یک جعبه دنده و 2 یا چند بشقاب، معمولاً دارای 2 یا 3 و گاهی 4 تیغه می باشد و حرکت بشقابها از زیر و یا از بالا تأمین می گردد.
تعداد بشقابها از 2 تا 8 متغیر است، قطر بشقابها در چند بشقابی 20 سانتی متر ولی در دو بشقابی های بزرگ، ممکن است به 80 سانتی متر و بیشتر هم برسد،
تعداد تیغه ها در هر بشقاب نیز بسته به نوع دورگر متفاوت است معمولاً 2 یا 3 ولی گاهی به 4 عدد می رسند ( تیغه ها با زوایای مساوی روی هر بشقاب قرار دارند) و شکل تیغه ها درتمام طول مستطیلی است و یا در انتها مثلثی شده اند، دو طرف تیز هستند که پس از سائیده شدن می توان آنها را جابجا کرد و یا تیز کرد.

جعبه دنده دستگاه رانش و برش معمولاً از یکدیگر مجزا بوده لذا باید جداگانه واسکازین(90) ریخت .
4-حفاظ، سرعت دوران زیاد بشقابها سبب پرتاب سنگ و مواد جامد به اطراف می گردد از اینرو نوعی حفاظ ( برزنشی - فلزی) بر روی بشقابها استفاده می کنند.
5-سایر قطعات ( تخته ردیف، وسایل تنظیم چون فنر وزن ، ضامن و ...)
نوع دیگر از دورگرها با اصول ضربه کار می کنند دروگر شلاقی گویند که تیغه ها بصورت عمودی روی یک محور استوانه ای بطور زیگزاک قرار گرفته اند که با چرخش استوانه، علوفه بریده شده به بالا و عقــــب پـــرتاب می گردند و عرض کار دستگاه به پهنای طول استوانه می باشند

درو ساقه ساز یا کاندیشنر
یونجه درو شده را پس ازکاهش محتوای رطوبت برگ به مقدار معین بسته بندی می نمایندو چون ، رطوبت ساقه هنوز بیش از مقدار مجاز است و امکان کپک زدن و ضایعات وجود دارد، ساقه را در چند نقطه ترک داده تا آب آن سریعتر تبخیر شود و امکان خشک شدن همزمان برگ و ساقه پیش می آید، از اینرو وسایلی را برا ی ترک دادن و یا مچاله کردن ساقه و محصول ساخته شده است، که به ساقه سازها معروفند و می توان بطور یک دستگاه مستقل پس از موور( دورگرها) استفاده گردد یا توأماً یک ماشین بوده باشد.
شامل قسمت های : شاسی، دستگاه رانش( تعدادی چرخ دنده) ، شانه برش ، چرح فلک، غلطکها، ردیف کن و کفشها.
اگر سر و صدای زیاد از دستگاه شنیده شد، می تواند اثر نزدیک بودن غلطکها باشد و یا تنظیم غلطکها درست نباشد و اگر در برداشت، برگها صدمه دیده باشند و ریزش آنها در روی زمین بهمراه باشد بـــه دابـــل سرعت زیاد چرخ و فلک است و یا فاصله غلطکها کم است و یا بیش از اندازه له می کند.
جاروها ( ریک ها) کاشت علوفه با درو کردن خاتمه نمی یابد و چون علوفه گیاهی پرآب است باید قبل از انبار کردن خشک شود و خشک کردن محصول در مناطق پر آفتابی، با کاربرد موور کاندیشنر ( دروساقه سازها) ممکن است، مشکلی نباشد ولی در مناطق کم آفتاب و مرطوب و حتی در نواحی خشک، اگر پس از درو بارندگی شود، مسئله آخرین اســــت، لذا در هر دو منطقه برای جمع آوری محصول، لازم است آنها را ردیف نمود که با ماشینهای ریک ( جارو) انجام می شود و گاهی لازم می شود چند ردیف را به علت کم پشتی محصول، یک ردیف کرد تا خوراک مناسب برای ماشینهای عملیات بعدی مثلاً بسته بند فراهم آید و زمانی نیز به علت پرپشتی محصول پس از درو ، ممکن است الزام در دو یا چند ردیف کردن یک ردیف پیش آید.
جابجا کردن ردیف و هوا دادن از دیگر کارهائی است که جارو می تواند انجام دهد جاروهای متداول امروزی به دسته مورب، خورشیدی و بخش کن تقسیم می شوند.
در جاروهای مورب احتیاج به نیروی محرکه داشته که از چرخ آنها و حور توندهی و یا نیروی هیدرولیک تأمین می گردد و از نظر نحوه اتصال به تراکتور نیز دارای دنباله بند، نیمه سوار و سوار هستتند.
جاروهای خورشیدی : در ایران 4 خورشیدی از نوع سوار بوده و انواع بزرگتر آنها ممکن است نیمه سوار باشند و حرکت دورانی از چرخها در اثر تماس نوک انگشتی محیط چرخها با زمین و یا علوفه تأمین می گردد و این نوع جهت تبعیت از بلندی زمین، جهت انجام کار بهتر بوده ( بدلیل سادگی و تنظیمات کمتر) و همچنین جابجائی خورشید ها، مورد پسند بهتری برای کشاورزان است و خورشیدی ها ممکن است توپرو یا توخالی باشند.
اگر در عملیات با جاروی خورشیدی ملاحظه شد که علوفه جا می ماند ، بدلیل شکسته شدن انگشتی هاست که می بایست عوض کرد و همچنین وقتی در حین جارو کردن علوفه می پرد. بدلیل پرش خورشیدی ها است که می بایست فشار تایر ( نیمه سوار) را امتحان نمود و یا سرعت پیشروی را کم نمائیم. و اگر شکستگی پیاپی انگشتی بهمراه بود می توان پوسیدگی و زنگ زدگی آنها را چک کرد و همچنین خیلی سطح زمین قرار گرفته اند را، تنظیم کرد. دلیل اینکه وقتی علوفه به انگشتی گیر می کند این است که سطح مزرعه برای جارو کردن خیلی خیس است.
نوع دگیر جاروها، پخش کن می باشند که در مناطق بسیار مرطوب و کم آفتاب بکار می روند به این به عبارت که علوفه برای خشک شدن چند روزی روی زمین مانده و به زمین جسبیده که با این ماشین آن را بلند کرده و پوف داده تا کپک نزند و بیشتر از نوع سوار می باشد.
بسته بندها ( بیلرها)
ماشینهای دنباله بند بوده و حرکت را از محور توان دهی می گیرند و علوفه را پس از برداشت از زمین بصورت بسته های ( مکعبی ، استوانه ای) در می آورند.
قسمتهای مختلف :‌
1- قسمت بردارنده علوفه
2- قسمت خورنده ( خوراک دهی) بصورت هلیس یا پیچ ارشمیدس
3- چنگالها
4- پیستون
5- فضای بسته بند
6- چرخ ستاره ای ( جهت تنظیم طول بسته )
7- دستگاه گره زن ( معمولاً 2 عدد) که سوزن به ازاء هر گره زن ،‌2 عدد می باشد
8- ناودانی ( تنظیم فشردگی بسته علوفه )
9- چرخ طیار( تبدیل حرکت غیریکنواخت )
ارتفاع بردارنده نسبت به زمین به اندازه ای باشد که اگر زیاد باشد، علوفه روی زمین مانده و اگر کم باشد موجب صدمه خوردن انگشتی ها و همچنین ورود خاک و شن بداخل دستگاه شده لذا مناسبترین فاصله تا زمین حدوداً 1 سانتی متر است که در بعضی بسته بندها، بطور خودکار بردارنده را با سیم بالا و پائین کرده و در نوع دیگر توسط پیچ که روی دستگاه است بالا و پائین می برند.
یکی از موارد مهم در بسته بندی ، کشش نخ است که اگر فشار نخ کم باشد بسته شل شده و اگر فشا بر نخ زیاد باشد ، نخ پاره می شود. تنظیم فشردگی بسته توسط پیچ های لنگی در انتهای فضای بسته بند در بیرون قرار داشته که دو ناودانی را نزدیک و یا دور می کند و طول بسته توسط چرخ ستاره ای است که محل استقرار آن در ناودان می باشد.

نوع دیگر بسته بندی بصورت استوانه ای است که خاصیتهای اینوع نسبت به بسته بند مکعبی بشرح ذیل است:
1- اگر پس از عمل بسته بندی ، بارندگی شود، آب از بسته استوانه ای نفوذ می کند، در حالیکه مکعبی ها بدلیل فشردگی زیاد نفوذ آب سخت است.
2- استوانه ای شکل را با توجه شکل خاصش می توان در فضای باز گذاشت و اگر برای مدت طولانی باشد در انبار قرار می دهند.
3- حجم بسته بندی استوانه ای معادل 30 بسته مکعبی است لذا حمل و نقل آن صرفه جوئی در وقت است
4- جابجا کردن و یا بلند و پائین کردن بسته های استوانه ای با دستگاه بلند کــــــن خودگردان ( لیفتراک) موجب صرفه جویی در هزینه دستمزدهاست.
5- یکی از اصول مدیریت مزار ع علوفه ای این است که بسته ها زودتر از مزرعه خارج شود تا فضای زیر بسته ها امکان رشد سریعتر داشته باشند، از اینرو بسته های لذا استوانه ای این مزیت را دارا می باشند.

چاپرها یا قورمه کن ها
محصولات علوفه ای شامل کلیه علوفه هائی است که قابل مصرف برای دام است و به محصول علوفه اطلاق می کنیم که علاوه بر قطعه، قطعه شدن رطوبت آن در هنگام سیلو کردن 50 تا60٪ بوده باشد تا عمل تخمیر در سیلو براحتی انجام شود.
چاپر شامل است: بردارنده ، استوانه های هادی، استوانه برش ،‌پروانه و مالبند که محور تواندهی از میان آن عبور کرده است.
جهت کاهش مقاومت در مقابل برش ، چاپر از نوع دنــــــباله بند بوده ( 2 ردیفه) نیمه سوار یک ردیفه استفاده می شود. هــــمانطورکه می دانیم هرچه قطعات علوفه خردتر و کوتاه تر باشد امکان خروج هوا سهلتر و تخمیر هوازی بهتر صورت می گیرد لذا :
1- هرچه سرعت دوران استوانه های هادی کمتر باشد طول قطعات کوچکتر است بشرط آنکه سرعت دوران استوانه برش ثابت باشد
2- هرچه سرعت دوران استوانه برش بیشتر با شد طول قطعات کوچکتر می باشد.
3- هرچه تعداد تیغه های مورب روی استوانه برش بیشتر باشد قطعات ریزتر می گردند.
نکته مهم: از انجائیکه حرکت محور تواندهی به استوانه برش منتقل می شود و قطعـــه سنگینی می باشد از اینرو با قطع حرکت تواندهی از سمت بیرون و توقف شدن آن، استوانه برش ادامه حرکت داشته و می خواهد P.T.O را همراه خود بچرخاند و موجب صدمه آن می گردد لذا بهترین وسیله نقلیه کلاچ یک طرفه بین ایندوست که وقتی سرعت P.T.O کمتر از سرعت استوانه برش گردد. ایندو را از هم جدا نماید.
چاپر بیشتر برای خرد کردن ساقه و برگ ذرت علوفه ای بکار می رود و تنظیمات در چاپر عبارتست از: تنظیم ارتفاع برش، طول قطعات درو و شدت برش .
1- ارتفاع برش محصول ، با بالا و پائین بردن تایرها و یا دماغه ها انجام می شود.
2- طول قطعات محصول درو شده، با تنظیم حرکت استوانه های برش و هادی و تعداد تیغه های روی استوانه انجام می شود
3- شدت برش بستگی به فاصله بین چاقوی ثابت و استوانه برش تنظیم می شود
4- سرعت حرکت دستگاه، متناسب با کم پشتی و پر پشتی محصول و نیز پستی و بلندی زمین انجام می شود.
کمباین:
غلات قدیمترین محصول و بیشترین غذای ایرانیان و بخصوص جهان سوم بوده و با محصول برنج در رقابت می باشد. در برداشت غلات نسبت به علوفه مشکلات بیشتری شاهد می باشیم به این معنی که علوفه را می توان پس از درو، از روی زمین جمع کرد ولی غلات را نه تنها نمی شود از روی زمین جمع کرد، بلکه در درو با داس، باید آهسته روی زمین گذاشت تا ریزش دانه کم شود و دیگر، مسئله زمان برداشت غلات نسبت به یونجه است، که اگر زود برداشت شود. سبزو نارس است و اگر دیر برداشت شود دانه ها ریخته و یا آفت و سن به آن حمله ور می گردد.
سرعت پیشروی کمباین همانند پیاده روی انسان 4 کیلومتر در ساعت می باشد ( دویدن انسان 6 کیلومتر در ساعت است) و یک کمباین در روز با 8 ساعت کار در روز، 15 و 16 هکتار را برداشت می کند و با توجه به ثلث افت زمانی ( راننده ، تنظیمات ، قطعات یدکی و تعمیرات...) بازدهی کمباین را 80 درصد نظر می گیرند ومی توان گفت ساعتی 1 هکتار.
عملیات از برداشت تا تهیه نان شامل: درو ، کوبیدن ، جدا کردن گاه و کلش از دانه ، بازدادن ، دانه به آسیاب، آرد ،‌نان ، می باشد که امروزه این عملیاتها طی 4 عمل توأماً انجام می شود که می گویند کمباین ( توأم) الف : برش ، ب: کوبش ج: جدایش د: تمیزش
انواع کمباین از نظرتأمین توان :
1- دنباله بند( توسط مالبند به دنبال تراکتور کشیده می شود)
1-1- برای بکار انداختن و کشیدن کمباین از P.T.O تراکتور استفاده می شود
2- 1- خود کمباین دارای موتور بوده بنام کمباین دنباله بند موتوری
2-خودگردان( خود راه رفته) بر حسب نوع انباشته کردن گندم :
1-2-کیسه ای: مخزن برای انباشتن بذر نداشته و از مجرائی به گونی متصـــــل می شود ( معمولاً 4 خروجی)
2-2- انباره ای: کمباین، مخزن داشته ( با ظرفیت 700/1 تا 4 تن ) که پس از پرشدن در تریلی بمدت 5/1 تا 2 دقیقه تخلیه می کند در حالت ایستاده و یا حین حرکت
نکته : کمباین کیسه ای و یا انباه ای نیز می توان برحسب موقعیت مکان کار تپه ای و یا دشتی باشد
1- تپه ای: در نواحی دیم، شیب دار ، اتاق کمباین افقی بوده و فقط دروگر موازی یا متمایل سطح زمین شده ، لذا جک های هیدرولیکی بین اتاق و قسمت دروگر قرار داده ( دو طرف چرخ های عقب و جلو) تا دماغه حالت شیب بخود گیرد ( سیستم خودکار) و نوع دیگر آن دستی است که توسط راننده انجام می شود.
2- دشت: برای زمینهای صاف ( مزارع آبی) کمباین معمولی کار می کند.
کمباین های امروزه تا 24 نوع محصول را برداشت می کنند ولی در ایران بیشتر جو وگندم بوده و متداول در دنیا ذرت شیرین، سورگوم باقالی، بذر یونجه، یونج و .... بوده که برای هر مورد نیاز به تعویض قطعات در یکدستگاه کمباین می باشند.
کزل: قطعاتی از خوشه گندم که هنوز بطور کامل کوبیده نشده است
کلش،ساقه های خورد شده و یا ساقه های روی زمین ریخته شده را می گویند
کاه : کلش های ریز شده را گویند.
ساختمان و اجزاء قسمتهای مختلف یک کمباین طبق شکل زیر می باشند.
تنظیمات1: سرعت پیشروی کمباین بستگی به شرایط محصول داشته یعنی اگر محصول پر پشت می باشد سرعت زیاد بوده و همینطور برعکس، ضمناً برای اراضی مسطح سرعت بالا و در اراضی شیبدار سرعت پائین است و بطور معمول 2 تا 6/7 کیلومتر در ساعت و متداولش 4 تا 5/3 کیلومتر در ساعت
- سرعت دورانی چرخ و فلک 25٪ بیشتر از سرعت پیشروی کمباین می باشد
- فاصله افقی و عمودی تسمه های روی چرخ و فلک برحسب شرایط جـــــابجا می گردد، به عبارتی طوری باید باشد که در برداشت ، پائین تر موقعیت خوشه را خم کند تا بـــــداخل کمباین هدایت شود ( البته در ایران رعایت نشده ) و سعی می کنند از ته بزنند تا از کاهش نیز استفاده شود
¬فاصله بند کوبنده و ضد کوبنده ( تنظیمات زیر بترتیب انجام می شود اگر بند 1 جواب نداد تنظیمات را به جای اولیه برگردانده و بند 2 را انجام داده )
- اگر در انباره دانة خورد شده زیاد باشد.
1- تنظیم دور کوبنده: دور را کم می کنیم، نه توسط گاز بلکه توسط اهرم تنظیم قطر پولی که بعضی ها بجای پولی چرخ دنده و یدکی دارند
2- تنظیم فاصله کوبنده و ضد کوبنده : فاصله را توسط اهرم مربوطه زیاد می نمائیم.
- دانه جدا نشده درانباره زیاد می باشد یا به عبارتی دانه از غلاف در نیامده.
1- تنظیم فاصله کوبنده و ضد کوبنده : را کم نموده و یا چــــرخ دنده های مربوطه را عوض می نمائیم.
2- سرعت کوبنده را زیاد تر نموده
-در قسمت جدایش ، دانه در پس مانده ه زیاد است ( بانمونه گیری)
1- سوراخ غربالها تنگ است که باید تنظیم نمود
2- سرعت پیشروی وی زیاد است و یا به عبارتی گویند غربالها پیش بار است و اگر سرعت اثری نداشت، شاید، عوامل دیگر باشد ولی بطور کلی گویند غربالها پیش بار است
- دانه در پس مانده های قسمت تمیزش زیاد است
1- سوراخ الکها را تنظیم می کنیم
2-بادپروانه را تنظیم نموده از لحاظ تعداد، جهت ، سرعت
- ریزش دانه در قبل از درو زیاد است
1- سرعت دورانی چرخ و فلک را تنظیم کرده ( کم می نمائیم)
2-فاصله عمودی و یا افقی چرخ و فلک ، را تنظیم نموده ( یعنی ضربه را به محصول کم می نمائیم).
3- مربوط به رقم و زمان برداشت محصول است
-گزل در انباره گندم زیاد است
1- فاصله کوبنده و ضد کوبنده را تنظیم نموده
2- فاصله سوراخهای الکها راتنظیم نموده
3- سرعت بادر را زیاد می نمائیم ( یکی ازعللهای نادر است).
-گزل در پس مانده های قسمت تمیزش زیاد است
1- سوراخ الکها را زیاد کرده
-موارد دیگری نیز بوده، مثلاً اگر محصول کمی مرطوب باشد باعث پیچیدن علوفه بدور کوبنده شده و یا اینکه خود، علف هرز به دلیل اینکه دیرتر از گندم می رسد، لذا موجب مانع و پیچش می گردد که جهت رفع آن دور چرخ و فلک، نوار پیچی می نمایند. ولی دارای عیبی است که ریزش دانه بخاطر ضربه مکرر چرخ و فلک، زیاد می گردد قاعدتاً نباید علف هرز درحین برداشت در مزرعه باشد.

ماشین برداشت سیب زمینی
بطورکلی 3 نوع سیب زمین می باشند
1- سیب زمین کن
2- سیب زمین درار( کششی، نیمه سوار، سوار) همگی حرکت را از P.T.Oتراکتور می گیرند
3- کمباین سیب زمین ( که توأماًً کار سیب زمینی کن و سیب زمین درآر را انجام می دهد
4- ماشین سیب زمینی کن شامل است: تیغه مثلثی که خاک را نرم کرده و توأماً، غده را کمی بالا آورده
5- کارد مرور ( بوش ساقه ، علفهای اطراف ردیف را انجام می دهد)
6- چرخ تنظیم عمق ( لاستیکی) بهمراه اهرم آن که بالا و پائین رفتن آن نفوذ تیغه مثلثی را تغییر می دهد
7- تیغه مثلثی شغل ( علاوه بر گرم کردن خاک، غده را نیز تا حدی به بالا آورده)
8- انگشتی های دوار، میله های فلزی عمود بر زمین به شکل V که بصورت شعاعی قرار گرفته و حین حرکت غده ها از خاک بیرون می آورد
9- ماشین سیب زمین درآر
10- چرخ تنظیم عمق ( در نفوذ تیغه به خاک مؤثر می باشد)
11-تیغه های مثلثی ( یک یا چند تا) که به زیر پائین ترین غده می رود
12-نقاله: نقاله از غده ئی بی انتها 1 یا 2 نقاله که بدور دو غلطک ثابت و متحرک حرکت می کند که حرکت را از P.T.O تراکتور گرفته و یعنی زنجیره ها ، لوله یا میله هائی که غده را به غلط قرار داده شده که علاوه بر انتقال غده ها به بالا، خاکها از آنها جدا شود.
13-کلاچ : وسیله ایمنی درگیر کردن سنگ در سیستم و قطع کردن حرکت P.T.O به دستگاه
14-چرخ حمل و نقل
15-کمباین سیب زمینی، شبیه همان سیب زمینی درار بوده منتهی جند تسمه اضافی قرار داده شده که عمل ارزش و جدا شدن خاکها و سنگها شود و چند کارگر بتوانند روی آن بایستند تا شاخه ها و آشغالهای زائد را در حین با درگیری جدا کند و تنظیمات در تنظیم عمق کار و یا سرعت حرکت دورانی انگشتی ها ( در سیب زمین کن) و نیز تنظیم فاصله انگشتی ها با تیغه بوده و همچنین سرعت نقاله ها و تسمه ها در سیب زمینی درآر و کمباین است و موقعیت آن طوری باشد که حدود1 متر اول در خاک باشند تا آسیبی به محصول نرسد.
10- ماشین برداشت چغندرقند : اکثراً از P.T.O تراکتور نیرو گرفته و لی بعضی از نوع خودگردان می باشند ساختمان کمباین چغندر از سه واحد اصلی ساخته شده است.
الف – واحد سرزن ( چاپر) : سه قسمت است: 1- چاقوی دمار ( تا حدودی شبیه دروگر عمودی که شاخ و برگها را از روی تاج چغندرقند قطع می کند)
2- فلکه انگشتی ( به دنبال چاقوی دوار قرار گرفته است که شاخ وبرگ بریده شد از روی ردیف محصول کنارزده
3- چغندریاب (عمل سرزن تاج چغندر را انجام می دهد که دارای یک چرخ کنگره دار بوده و در پشت آن چاقوی افقی است
4- ب: واحد چغندرکن این واحد عمل در آوردن چغندر را به عهده دارد که دارای دوتیغه مایل به هم به صورت مخروط ناقص ساخته شده که بعضی ماشین بجای 2 تیغه ،‌2 چرخ مورب در کنار هم تشکیل شده است
ج- واحد تمیزکن، عده ها توسط تفاله روی قسمت تمیزکن رفته اولاً با لرزش آن خاکهای اضافی گرفته شده و غده ها پس روی زمین می افتد که امروزه بداخل انباره منتقل می شود.
بعضی از ماشین ، عمل شستشو را قبل از انتقال به کارخانه انجام می دهد تا اولاً خاک چسبیده جدا شوند ثانیاً خاک زراعی به مزرعه برگشته تنظیمات فاصله چاقوی دوار باید آنقدر بالا باشد که فقط شاخ و برگ باغ را بزند و همچنین فلکه انگشتی ها به حدی پائین باشند که نوک انگشتی تقریباً باچغندر تماس داشته باشند.
ماشینهای برداشت پنبه
پنبه گیاه ، غوزه است که داخلش الیاف می باشد که پس از رسیدن کامل پوشیده غوزه چهار شکاف یا بیشتر برداشته و چون تمام بوته های پنبه اغلب همزمان نمی رسند،‌لذا اگر بخواهیم الیاف را از غوزه بچینیم، مجبوریم چند بار در مزرعه رفت و آمد داشته باشیم و هر بار غوزه هادی که باز است برداشت نمود و اگر بخواهم تمام محصول را یکدفعه بچینیم ، 95 درصد غوزه ها باز شده اندو اگر پنبه از نوع مقاوم به باد نباشد باید از ماشین غوزه چمن ( که نیم از آنها رسیده اند) رابرداشت کرد بنابراین دونوع ماشین داریم
1- پنبه چین ها 2- غوزه چین
1- پنبه چین ها: که فقط الیاف را از غوزه جدا می کند وماشین آن از نوع سوار بوده که دارای یک یا بند استوانه عمودی دوار که روی آن چندین سوزن بنام انگلشتی تعبیه گردیده اند( بصورت زیگزال) که استوانه ها حین چرخش، انگشتی ها در غوزه ها فرد رفته و پنبه را از داخل آن بیرون می آورد و سپس از انگشتی ها از میان صفحات استوانه ای شکل عمودی بنام پنبه گیر یا عبور کرده و پنبه ها گرفته شده و بسپس پنبره ها بطرف سبد یا طرف پنبه هدایت شده و در ادامة چرخش انگشتی ها از استوانه دیگری بنام تمیز کن که صفحاتش همیشه مرطوب است پنبه ها گذشته ، تابقایای پنبه چسبیده نیز پاک گردد.
عیب ، چون این ماشین دیدینها ی وارد مزرعه می شود لذا علاوه بر هزینها، خاک مزرعه تیزکوبیده می شود.
2- غوزه چین: غوزه بهمراه پنبه های محتوی آن توسط ماشین از بوته ها جدا می شود
3- عیب اینکار: بخاطر اینکه پنبه غوزه موجود است وبرای انتقال به کارخانه وش و پنبه آن زمان طولانی می خواهد
4- محاسن: عدم ورود چند بار ماشین مزرعه
نکته: اگر منطقه بادخیز باشد از غوزه چین استفاده می گردد و اگر باد نباشد از پنبه چین استفاده می گردد
ساختمان
هادی: در قسمت جلو ماشین قراردارد که ساقه را بلندی زده و بطرف ماشین هدایت میکند
غوزه چین: در پشت هادی است و از نوع انگشتی و یا غلطکی است
تمیزکن و تفاله: بصورت صفحه سوراخ دار که در بعضی ماشنیهاجدید قرار داده اند که در زیر چرخهای انگشتی دار قرار دارد ومحصول روی آن ریخته و پس از اینکه ناخالص های جدا شده، پنبه تمیز به داخل بارکش یا مخزن می رود.
در غوزه چمن ،تنظمی که مهم است تنظیم غلطک هاست که فاصله بین تیغه و غلطک و یادو غلطک اگر زاید باشد غوزه چیده نشده و اگر فاصله کم باشد، ساقه برگ نیز زاید وارد ماشین می گردد که بوسیله اهرمی که در نزدیک راننده است تنظیم می شود.
و سرعت مناسب بستگی به پر پشتی و یا کم پشتی محصول دارد سرعت متوسط با ماشین یک ردیفه 1 تا 5/2 هکتاردر ساعت است.