تکنولوژی پرورش نشاء حصیری طویل به روش هیدروپونیک و نشاکاری آن

 تکنولوژی پرورش نشاء حصیری طویل به روش هیدروپونیک و نشاکاری آن

Raising and Transplanting Technology for Long Mat with Hydroponically Grown Rice Seedling

مقدمه:
در ژاپن بیش از 99 درصد تولید برنج به روش نشاکاری بدست می آید. بیشترین روش رایج نشاکاری استفاده از نشاء حصیری است که در بستر خاکی داخل جعبه های نشاءپرورش داده می شود(با طول58سانتی متر و عرض 28 سانتی متر و به عمق 3 سانتی متر). حمل و نقل جعبه های نشاءکار دشواری بوده و مشکلاتی را به همراه دارد که تعدادی از آن در زیر آمده است:
1- وزن یک جعبه نشاءتقریباٌ برابر 6 کیلو گرم می باشد.
2- برای هر هکتار مزرعه شالیزاری حداقل تعداد 200 تا 240 عدد جعبه نشاءنیاز می باشد.
3- در دوره ای که نشاء پرورش می یابد یعنی از زمان بذرپاشی تا مرحله نشاکاری جعبه های نشاء باید بعد از بذرپاشی از بذرپاش به انکیوباتور(تاریکخانه) ، بعد به گلخانه ، با کامیون(وانت بار) به مزرعه اصلی و سپس بر روی ماشین نشاکار جهت نشاکاری حمل می گردد.

پرورش نشاء حصیری طویل به روش هیدروپونیک جهت بهینه سازی نشاکاری برنج و صرفه جوئی نیروی کارگری طراحی شده که این نشاء دارای طول 6 متر و عرض 28 سانتی متر می باشد . در این روش نوین دوره پرورش نشاء 2 هفته بوده که در این مدت ارتفاع گیاهچه به 10 تا 15 سانتی متر خواهد رسید .
نشاء حصیری طویل ترکیبی است از ریشه های در هم پیچیده گیاه و بستری از جنس پارچه پنبه ای بدون تار و پود(نمد مانند) که مقاومت آن در حدی است که میتوان آن را لوله نموده و حمل و نقل کرد.
وزن یک رول از نشاء حصیری حدوداٌ 12 کیلو گرم است و تقریباٌ یکپنجم وزن نشاء حصیری جوانی است که به طور معمول در بستر خاک پرورش داده می شود و با طولی 6 متری برابر با 10 عدد از نشاء حصیری جعبه ای می باشد.

 

شکل 1: یک رول از نشاءحصیری که برابر با 10 عدد جعبه نشاء می باشد.

مواد و روش پرورش نشاءحصیری لوله ای
1) بستر خزانه
در این روش نیاز به بستر خزانه ، مخزن کودمایع و یک پمپ جهت انتقال کود مایع به درن بستر خزانه می باشد که در گلخانه نصب می گردد.
بستر خزانه شامل 4 سینی با طول 5/6 متر ، عرض 28 سانتی متر و عمق 6 سانتی متر بوده که از جنس استیل زنگ نزن تهیه گردیده بر روی پایه ای به ارتفاع 60 سانتی متر صورت افقی در کف گلخانه نصب می شود تا کاربر به راحتی و بدون خم کردن کمر بتواند با آن کار کند.
پمپ نیز کود مایع را از درون مخزن در زمان کود دهی پمپاژ نموده و در داخل سینی بستر خزانه به گردش در می آورد.
طرحی از خزانه پرورش نشاء حصیری طویل در شکل 2 نشان داده شده است

 

شکل 2 : طرح بستر خزانه پرورش نشاء حصیری طویل به روش هیدروپونیک

2) بذرپاشی
پارچه پنبه ای مخصوص را در درون سینی که کاملاٌ خشک و تمیز می باشد پهن نموده و توسط دو صفحه شانه مانند در ابتدا و انتها محکم می گردد. سپس کود مایع در خزانه پمپاژ شده و به گردش در آمده و بذر جوانه دار برنج بر روی بستر سینی توسط یک ماشین بذر پاش خودگردان همانطور که در شکل 2 مشاهده میگردد پاشیده می شود.
مقدار بذر معمولاٌ حدود 100 تا 250 گرم به انداره واحد سطح یک جعبه نشاء(58×28 سانتی متر) که در روش معمول برای پرورش نشاء جعبه ای مصرف می گردد در نظر گرفته می شود و برای سطح بستر این نوع از خزانه (600×28 سانتی متر) برابر 1034 تا 2586 گرم است.ریشه های نشاء برنج در داخل پارچه پنبه ای نفوذ کرده و در هم می پیچد و حصیری رابوجود می آورد این حصیر بوجود آمده از ریشه های در هم پیچیده گیاهچه ها و بستر پارجه ای آنقدر قوی است که در زمان حمل و نقل و لوله نمودن خسارتی نمی بیند. بذور برنج داخل سینی بستر خزانه بلافاصله بعد از بذرپاشی و گیاهچه های 2 هفته بعد از بذرپاشی در شکل 3 مشاهده میگردد.

 

شکل 2 : ماشین بذرپاش خودگردان

3) کودهی و کنترل دمای محیط گلخانه
در 5 روز اول بعد از بذرپاشی آب خالص بدون کود در بستر خزانه به گردش در می آید و سپس کود را که این کود با نامهای اوتساکو1 و اوتساکو2 به صورت تجاری در بازار موجود بوده و بیشتر جهت کشت سبزیجات به روش هیدروپونیک استفاده می گردد را در آب داخل تانک حل نموده و بوسیله پمپ در بستر سینی خرانه به گردش در می آوریم در ضمن هدایت الکتریکی کود مایع بایدحدود 3/1 تا 4/1میلی موس بر سانتی مترباشد که هر روزه تنظیم می گردد. (EC) درجه حرارت آب بستر خزانه با درجه حرارت محیط گلخانه باید با هم هماهنگ باشدکه توسط هیتر و تهویه جهت پرورش نشاء تامین می گردد.

4) لوله کردن نشاء
پارچه ای که برای بستر خزانه نشاء در نظر گرفته شده با توجه به طول 6 متری که داردباید خاصیت لوله شدن را داشته باشد تا حمل و نقل آن به مزرعه اصلی وبارگیری بر روی ماشین نشاکارراحت صورت پذیردکه مراحل این کار به صورت زیراست: 
 1) فشردن گیاهچه ها به سمتی که می خواهیم آن را لوله نمائیم بوسیله یک سیلندر استوانه ای شکل با وزن تقریبی 15 کیلو گرم.
2)گذاشتن صفحه ای با طول 60 سانتی متر ، عرض 5/27 سانتی متر و وزنی معادل 3 کیلو گرم از جنس استیل بر روی گیاهچه های فشرده تا به صورت اولیه برنگردد.
3)لوله کردن نشاء حصیری به حول یک لوله به قطر 15 سانتی متر با دست یا یک ماشین که برای این عمل طراحی گردیده.
5)بستن نشاء لوله شده در داخل یک لفاف پارچه ای. قطر و وزن تقریبی نشاء حصیری لوله شده با طول 6 متر به ترتیب برابر با 40 تا 50 سانتی متر و 12 کیلو گرم است.
مراحل فوق در شکلهای 7 ، 8 و 9 نشان داده شده است.

 

  شکل 7: روش لوله کردن نشاء حصیری طویل (LMHS)

 

گذاشتن صفحه فلزی بر روی نشاء ها

 

رول نمودن نشاء حول یک لوله به قطر 15 سانتی توسط دستگاه.

 

شکل 8 : نشاء رول شده که دارای قطری معادل 45 سانتی متر است.

در مقایسه ای که بین نشاء حصیری لوله ای پروش یافته به روش هیدوپونیک و نشاء حصیری پرورش داده شده در بستر خاکی از نظر وزن صورت گرفت نتیجه بدست آمده حاکی از آن بوده که وزن نشاء به روش جدید برابر یک پنجم وزن نشاء در بستر خاک با طول برابر 6 متر بوده است. در شکل 9 این مقایسه نشان داده شده است.

 

شکل 9 :

بهینه سازی ماشین نشاکار برنج برای نشاکاری نشاء حصیری طویل
یک ماشین نشاکار 6 ردیفه که اخیراٌ ساخته شده بود جهت کاشت نشاء لوله ای در مزارع شالیزاری بازسازی گردید.تعدادی ضمائم جهت قرار دادن نشاهای لوله ای بر روی نشاکار دارای 6 سکو ساخته و نصب شد.توانایی تسمه های تعذیه نشاء جهت دستیابی به یک تغذیه مطمئن و یکنواخت با تعبیه یک غلطک محرک بعلاوه غلتکهای تحتانی و فوقانی افزایش یافت.
ظرفیت مخزن کود با اضافه نمودن ارتفاع آن دو برابر افزایش یافت تا از تکرار دفعات کودهی توسط نشاکار کاسته شود و در ضمن دو عدد پایه نیز در دو طرف راننده جهت حمل 8 عدد نشاءحصیری لوله ای اضافی تعبیه گردید.
این ماشین نشاکار با سرعتی معادل 13/1 متر بر ثانیه در صورتی که از نشاء حصیری لوله ای استفاده گردد میتواند 5/0 هکتار از مزرعه شالیزاری را در یک ساعت نشاکاری نماید.

 

تهیه و تنظیم :
مهندس محمد کارگران

http://www.berenge.com