بیماریهای ویروسی در شترمرغ

در طول دهه های اخیر تحقیقات و تلاشهای بسیاری در رابطه با جداسازی عوامل بیماری های ویروسی شترمرغ ها صورت گرفته است و در بسیاری از گزارش های مربوط به جداسازی ویروسی، فقدان علائم بیماری زائی ویروسهای جدا شده، برای شترمرغ ها مشاهده می شود. با این وجود از آنجا که بروز اینگونه بیماری ها می توانند لطمات زیادی را به سودآوری و روند رشد هر صنعتی وارد نمایند لذا ادامه اینگونه تحقیقات جهت شناخت بیشتر عوامل ایجاد کننده بیماری ها و یافتن راه های موثر جهت پیشگیری و درمان آنها جزئی حیاتی در صنعت دامپروری خواهند بود. از همین رو و از آنجا که صنعت پرورش شترمرغ، صنعتی نو و جدید در جهان و ایران به شمار آمده و اطلاعات نسبتا کمی نیز در خصوص جوانب گوناگون این پرنده از جمله بیماری های آن وجود دارد، لذا در این مقاله و سلسله مقالات مشابه سعی گردیده تا با دادن آگاهی های بیشتر در خصوص بیماری های این پرنده و نحوه پیشگیری و کنترل آنها، تا حدی از خلا اطلاعات این بخش کاسته شود و از آنجا که مسائل اقتصادی هر صنعتی از اهمیت ویژه ای برخوردار است لذا در این مقالات سعی شده تا تنها بیماریهای ویروسی که بیشترین اهمیت اقتصادی را در صنعت شترمرغ دارند مورد بحث قرار گیرند که یکی از شایع ترین آنها که در ابتدا به آن پرداخته خواهد شد بیماری نیوکاسل می باشد. ..................... بیماری نیوکاسل بیماری نیوکاسل یکی از بیماری های شناخته شده ماکیان است که توسط ویروس بیماری زای سروتیپ 1 پارامیکوویروس ها (pmv 1) ایجاد می شود. هم اکنون پارامیکوویروس ها به 9 سروتیپ مجزا دسته بندی شده اند که به خاطر اهمیت صنعت طیور،بیشترین مطالعه بر روی pmv 1 انجام شده است. بیماری نیوکاسل در شترمرغ ها توسط همان ویروس ایجاد کننده بیماری در سایر گونه های پرندگان ایجاد می شود. این بیماری در شترمرغها بعد از عفونتهای طبیعی و تجربی گزارش شده است. بیماری نیوکاسل ممکن است که در پرندگان جوان یک بیماری ویران کننده نباشد اما تاثیر مهمی در روی تجارت و اقتصاد صنعت شترمرغ خواهد داشت. به طور کلی شترمرغ ها نسبت به mpv به طور متوسطی حساس هستند. انتقال این بیماری اغلب با قرار گرفتن شترمرغ های حساس در معرض ویروس مولد ناشی از پرنده های آلوده صورت می گیرد. Pmv می تواند از تمام ترشحات پرنده آلوده (اساسا تنفسی) و مواد دفعی (اساسا مدفوع) منتشر شوند. خوردن مواد آلوده یا استنشاق ذرات آلوده، مهم ترین روشی است که پرنده را به ویروس آلوده می سازد. ذرات مدفوع معلق در هوا و بستر آلوده منابع بالقوه تماس مستقیم با پارامیکو ویروس ها محسوب می شوند. از آنجا که ویروس بیماری نیوکاسل در خارج از بدن مقاوم است، لذا حشرات، جوندگان و انسان را باید بعنوان ناقلین بالقوه در انتشار pmv بین گله های حساس محسوب نمود. همچنین پرندگان مهاجر، بویژه پرندگان آبزی و گنجشک سانان، ناقل بالقوه pmv هستند که می توانند ویروس را به گله ها منتقل کنند. تخم مرغ هائی که با مدفوع آلوده به ویروس پوشیده شده اند می توانند دستگاه جوجه کشی را آلوده نموده و مخزن ویروس برای جوجه های تازه از تخم مرغ بیرون آمده باشند. دوره نهفتگی می تواند از 3 تا 28 روز و بر اساس مقدار ویروسی که پرنده با آن مواجه می شود، متغیر باشد. .................. علائم بالینی و آسیب شناسی نشانه های کلینیکی شامل علائم عصبی و افزایش نرخ مرگ و میر است. علائم عصبی می تواند شامل عدم تعادل، پیچش گردن، فلج گردن همراه با تورم سر ناشی از ادم در زیر پوست باشد. در شترمرغ های مبتلا التهاب روده نیز ظاهر گردیده و متعاقب آن پرندگان مبتلا به طور ناگهانی دچار بی قراری می شوند. همچنین در مواردی ممکن است شترمرغ های مبتلا، بیماری تنفسی و اسهال آبکی نیز نشان دهند. جراحات خونریزی دهنده روده و دستگاه تنفس نیز جز موارد دال بر وجود بیماری است. سویه های با حدت زیاد از راه اتصال به گلبول قرمز به سرعت در تمام بدن پخش می شوند. این ویروس به سلولهای دیواره رگ ها آسیب می زند که نتیجه آن خونریزی است. ............. تشخیص تشخیص عفونت های PMV 1 می تواند از راه های زیر انجام گیرد: 1- با استفاده از دو نمونه سرمی، تا افزایش تیتر سرمی را هم نشان دهد. 2- تشخیص ذرات ویروس پارامیکو ویروس در مدفوع به وسیله میروسکوپ الکترونی. 3- با کشت ویروس از بافت های آلوده نای یا مدفوع. .................. به علت وجود سروتیپ های زیاد در PMV و تفاوت خصوصیات پادتنی هر سویه، برای تشخیص عفونت، سرم شناسی ارزش کمتری نسبت به جداسازی ویروس دارد. برای موفقیت جداسازی ویروس، ممکن است گرفتن نمونه های متعدد از مدفوع و ترشحات تنفسی ضروری باشد. ویروس جدا شده از مدفوع یا سوآپ ناحیه حلقی حاوی ترشحات دستگاه تنفسی را می توان در محیط انتقال مناسبی بر روی یخ 4 درجه سانتیگراد قرار داده و فورا به آزمایشگاه تشخیص حمل کرد. نمونه های پس از مرگ، برای جدا کردن ویروس باید شامل، نای، ریه، طحال، کبد و مغز باشد. ممکن است مقاطع یخ زده بینی یا مخاط نای برای رنگ آمیزی با پادتن های فلوسانت فرآوری شوند. اما واکنش های متقاطع می تواند باعث نتیجه مثبت کاذب گردد. مایع زجاجیه برای تشخیص ویروس (با استفاده از روشهای گلوتیناسیون) می تواند جمع آوری شود که ممکن است سریع ترین روش تشخیص آلودگی باشد. در گله های واکسینه نشده یک افزایش حاد در سطح تیتر HI را بعد از در معرض ویروس قرار گرفتن میتوان مشاهده کرد. تست HI به عنوان یک روش همیشگی کنترلی و تنظیم کننده غیر قابل اعتماد می باشد زیرا می توان در گله های واکسینه نشده و مبتلا نشده تیترهای غیر اختصاصی را یافت. اما هنگامی که به طور صحیح استفاد شود می تواند مفید باشد. روش الیزا از جهت حساسیت و ویژگی نسبت به روش HI رایج تر می باشد و حداقل 10 بار حساس تر از روش HI در تعیین مقادیر کم پادتن های نیوکاسل عمل می کند. تست الیزا باید با استفاده از آنتی ایمونوگلوبولین G شترمرغ انجام شود. ............................. کنترل و درمان در مناطقی که بیماری نیوکاسل در پرندگان تقریبا به صورت بومی در آمده اعمال پیشگیری می تواند شامل ایمنی زیستی، جداسازی و واکسیناسیون باشد. بهترین نتایج را می توان توسط واکسیناسیون شترمرغ ها با واکسن های زنده و غیر فعال نیوکاسل کسب کرد. واکسیناسیون با ویروس زنده لنتوژنیک می تواند در اوائل 4-3 هفتگی و بوسیله قطره چشم یا اسپری در داخل چشم، انجام شود. واکسن غیر فعال امولسیونه شده باید به صورت زیر جلدی در کفل، دور از مهره های پشت استفاده شود. تزریق واکسن های امولسیونه نزدیک گردن یا مهره های پشت ممکن است باعث ایجاد آبسه های بزرگی شود که آن نیز ممکن است باعث فلج پرنده واکسینه شده گردد. اگر چه پارامیکو ویروس ها غشا دارند و انتظار می رود که خارج از بدن میزبان به سرعت غیر فعال شوند اما در محیط نسبتا پایدار اند و در برابر بسیاری از ضد عفونی کننده های معمولی مقاوم اند. این ویروس می تواند در محدوده های آخر (PH کمتر از 2 و بیشتر از 11) ، دمای بالا (56 درجه سانتیگراد)، نور خورشید، پاک کننده ها، کلر آمین، هیپو کلرید سدیم، آهک، فنل و فرمالین 2%، غیر فعال شود. باید عوامل عفونی و غیر عفونی بیماریهای دستگاه گوارش و تنفس را در لیست تشخیص تفریقی منظور داشت. همچنین توجه داشته باشید که بسیاری از عوامل عفونی که دستگاه تنفس را درگیر می سازد، باعث سینوزیت می گردند، در حالی که بسیاری از موارد پیچیده نیوکاسل دارای سینوزیت نمی باشد. با توجه به تمامی این موارد با اطمینان می توان گفت، پیشگیری از عفونتهای ثانویه و رعایت اصول بهداشتی می تواند میزان مرگ و میر را کاهش داده و پخش ویروس را در گله محدود نماید. بهداشت صحیح توام با مهار و حذف حشرات و جوندگان می تواند روش های مواجه با ویروس را مسدود نماید. همچنین شترمرغ های آلوده که برای آنها مراقبت های حفاظتی اعمال شود ممکن است ظرف چند هفته بهبود یابند .. منبع  :فارم ایران ,پارس بیولوژی