پرورش کاهو
کاهو گیاهیست یک ساله ، این گیاه از حوالی اروپای ساحلی یا آسیای مرکزی به نقاط دیگر جهان منتقل شده است .گروهی از محققین معتقدند که مبداء اصلی آن هندوستان می باشد .
کاهو ، دارای ویتامین : آ،ب،ث و مواد دیگری مانند : ید ، آهن ، فسفر، منیزیم ، روی ، منگنز و مس می باشد .کاهو دارای برگ های کشیده و قاشقی شکل صاف و بدون کُرک می باشد .این گیاه به صورت خام در سالاد و به عنوان سبزی مصرف می شود .
● آب و هوا و خاک :
این گیاه به آب و هوای معتدل مایل به سرما نیاز دارد .در مازندران ، در شهریورماه و مهرماه کشت می شود . محصول آن از اوایل بهمن ماه تا اواخر فروردین ماه بدست می آید .
در نواحی سرد که دارای تابستان ملایمی باشد ، می توان کاهو را در اسفندماه کاشت ولی اگر کشت کاهو با گرما مصادف گردد ، ساقه های میانی آن بلند شده به گل می نشینند .
کاهو گیاهیست پُر توقع و بایستی قبل از کاشت حداقل در هر هکتار ۲۰ تن کود حیوانی پوسیده و ۲۰۰ کیلو فسفات دامونیم و ۱۰۰ کیلو گرم پتاس داده شود .
انواع کاهو عبارتند از : کاهو بابلی ، کاهو دولابی که در ایران کاشته می شود و اخیرا کاهوی پیچ و کاهوی گرد نیز کشت و مصرف می شود .
در اروپا انواع متنوعی از آن کاشته می شود . انواع کاهو در آب و هوای مختلف قابل کشت است .
برای مثال : بعضی از انواع آن به گرما مقاوم هستند و در مقابل سرما حساسیت نشان می دهند .
برعکس بعضی از ارقام آن در مقابل سرما مقاوم و در برخورد با گرما حساسیت نشان می دهند .
اقسامی که به گرما مقاومت می کنند دارای برگ های ضخیم تر بوده و طعم گس مایل به تلخی دارند .
● روش کاشت :
این گیاه به دو روش کشت می شود :
۱ ) خزانه کردن : این روش به دو صورت انجام می گیرد .
الف ) بذر کاهو را روی خطوطی به فاصله ۱۰ سانتیمتر در زمین اصلی می کارند و پس از جوانه زدن و زمانی که گیاه ۳ برگه شد آن را به خزانه دوم که فاصله ردیف ها از یکدیگر ۲۰ سانتیمتر باشد منتقل و به فواصل ۱۰ سانتیمتر از یکدیگر نشاء می کنند .
زملانی که بوته ها ۵ تا ۶ برگه شدند ، آنها را به زمین اصلی که فاصله ردیف ها از یکدیگر ۵۰ تا ۶۰ سانتیمتر باشد ، منتقل و به فاصله ۲۰ تا ۲۵ سانتیمتر از یکدیگر می کارند .
ب) در این روش پس از آن که بوته های جوان در خزانه اول ۳ برگه شدند آنها را مستقیما به زمین اصلی منتقل نموده و بفاصله ۲۰ تا ۲۵ سانتیمتر از یکدیگر روی ردیف هایی به فاصله ۵۰ تا ۶۰ سانتیمتر از هم می کارند .
نکته مهم و قابل توجه آن است که دقت شود اگر خزانه کوُش گرم و یا شاسی باشد چون دارای حرارت مناسب است ، پس از انتقال بوته ها به زمین اصلی صدمه ای به گیاه وارد نشود .
زیرا هوای آزاد حرارت مناسب خزانه را نخواهد داشت ، بنابراین روش اول تا حدود زیادی این مشکل را حل می نماید .
۲ ) کاشت کاهو در زمین اصلی :
علت اساسی خزانه کردن گیاه آن است که چون کاهو گیاه پُرتوقعی است، در زمین کوچکتر تامین مواد غذائی و مراقبت های زراعی ارزانتر و آسانتر انجام می شود ، به خزانه کردن می پردازند.
ولی اگر بخواهند در زمین اصلی اقدام به کشت کنند ، عملیات وجین کردن و تُنُک نمودن گران تمام می شو.د .
به همین دلیل از گیاهان دیگری مانند : تربچه و پیازچه کمک می گیرند و آنها را باهم می کارند تا در زمانی که این گیاهان برداشت می شوند ، عملیات وجین کردن و تُنُک کردن هم خود بخود صورت گیرد و چنانچه نقاطی از زمین تُنُک و نقاطی دیگر انبوه باشد ، از نقاط انبوه تر بوته ها را خارج ساخته و در نقاط تُنُک تر نشاء نمایند .
بهترین روش کاشت در زمین اصلی ، روش خطی ( ردیفکاری ) است و درکشت های وسیع این عمل را با ماشین بذرافشان انجام می دهند .کاهو به وسیله بذر کشت و تکثیر می شود .
بذر آن دارای برجستگی و به دو رنگ سیاه و سفید است و در یک کیلو گرم حدود یک میلیون دانه یافت می شود .
برای آن که بذر کاهو متراکم کاشته نشود بهتر است که بذر را با ۵ برابر حجم خود خاک نرم و یا ماسه مخلوط نموده و در زمین بپاشند .
● بذرگیری :
برای آن که بذر سالم و قوی بدست آید ، بین بوته های کاهو آنهائی را که بهتر هستند انتخاب نموده و در اوایل فروردینماه در زمینی که آماده شده ( زمین انتخابی برای هر نوع از کاهو ، بایستی جداگانه در نظر گرفته شود و توجه بنمایند که انواع مختلف مانند : کاهو پیچ یا کاهو دولابی و غیره را باهم مخلوط نکارند ) مجددا می کارند .
فاصله بین این بوته ها ۵۰ تا ۶۰ سانتیمتر از یکدیگر مناسب است .
اواخر اردیبهشت ماه بوته ها بزرگ شده و به گل می نشینند و بذر آنها در ماههای خرداد و اوایل تیرماه کاملا می رسد .
آنگاه ساقه های حامل بذر را قطع نموده دسته کرده و در محلی سایه خشک می کنند ، سپس آنها را با ملایمت تکان داده ( می کوبند ) تا بذرها جدا شوند .
گروهی از متخصصین و افراد با تجربه معتقدند که بذر دوساله کاهو برای کشت بهتر از بذر یک ساله آن می باشد .
