گیاه برنج از دو گونه اهلی به نام های Orizae sativa و Orizae glabrima تشکیل شده است که هردو دارای دوازده جفت کروموزوم هستند. ارقام وحشی اهمیت زیادی برای محققان دارند. در جدول زیر مشخصات ارقام وحشی و محل رویش آن ها آورده شده است. امروزه، از تلاقی ارقام اهلی و وحشی به نتایج سودمندی دست یافته اند.
گونه های برنج وحشی و توزیع جهانی آن ها
گونه های برنج وحشی |
تعداد کروموزوم ( 2n ) |
توزیع جغرافیایی |
Orizae perennice moench sub sp. balunga |
24 |
آسیای جنوب شرقی |
Orizae perennice moench sub sp. barthii |
24 |
قاره آفریقا |
Orizae perennice moench sub sp. cubensis |
24 |
هند غربی، آفریقای جنوبی |
Orizae punctata kotschy exstend |
24 ، 48 |
آفریقا |
Orizae ridleyi Hook F. |
48 |
آسیای جنوب شرقی |
Orizae alta swallen |
48 |
آمریکا جنوبی و آمریکای مرکزی |
Orizae angustifolia c.e. Hubbard |
............ |
آفریقا |
Orizae australiensis Dormin |
24 |
استرالیا |
Orizae latifolia Desv |
48 |
آمریکای جنوبی و مرکزی |
Orizae longiglumis Jansen |
48 |
گینه |
Orizae glabrrima Stood |
24 |
غرب آفریقا |
Orizae grandiglumis (Doell) prod |
48 |
آمریکای جنوبی |
Orizae granulate ness et. Am ex Hook |
24 |
آسیای جنوبی |
Orizae malampuzhaensis Krish |
48 |
هند |
Orizae minuta J.S.presl |
48 |
آسیای جنوب شرقی |
Orizae miyeriana Baill |
24 |
جنوب آسیا |
Orizae brachyantha A. Chev |
24 |
آفریقای جنوبی و مرکزی |
Orizae breviligulata A.Chev |
24 |
آفریقای غربی |
Orizae coarctate Roxb |
48 |
هند، برمه، پاکستان |
Orizae eichingeri A.peter |
24، 28 |
آفریقای شرقی، سریلانکا |
Orizae schlechteri pilger |
............. |
گینه |
Orizae stapfii Roschev |
24 |
آفریقای غربی |
Orizae tisseranti A.chev |
24 |
آفریقای مرکزی |
Orizae ratina L.var. fatua prain |
24 |
آسیا |
Orizae sativa L.F. spontanea |
24 |
|
تعدادی ازبرنج های اصلاح شده در ایران و منشأ آن ها
تا کنون همه ارقام برنجی که به برنج کاران معرفی شده اند، از راه دورگ گیری حاصل بوده اند. در این جا به تعدادی از این اقام اشاره می شود. اگر اشتباهاتی وجود دارد به نویسنده اطلاع دهند. دو رقم توسط نماینده محترم مجلس جناب آقای دکتر قربانعلی نعمت زاده به نام های نعمت و ندا تولید شده که از منشأ آن ها اطلاعی در دست نیست.
خط ها ارقام برنج |
منشأ |
خزر |
IR2071-625-152×7456 TANU |
سپیدرود |
IR28× IR8×گرم صدری |
گیل 1 |
موسی طارم × آنسیتکو |
گیل 2 |
سالاری × IR498 |
بجار |
28IR × IR8× دمسیاه محلی |
درفک |
سالاری × سپیدرود |
کادوس |
IR64669-153-2-1 |
ساحل |
IR62871-264-3-4 |
فجر |
............. |
آمل 1 |
تایچونگ× طارم فیروز کنده |
آمل 2 |
IR28 |
آمل 3 |
سونای هند |
دشت |
آمل 1 × IR24 |
صالح |
خزر × IR39385-20-1-2-1-2 |
زاینده رود |
خالص سازی توده محلی سرخه |
برنج هیبرید |
IR58025A× IR42668 |
منبع:فردوس عادلی