تجزیه واریانس طرح کاملا تصادفی( CRD ):
برای انجام تجزیه واریانس بر اساس طرح کاملا تصادفی ( CRD ) ، همچنین برای انجام مقایسات گروهی مستقل ( اورتوگونال ) از زیر برنامه شماره 3. ANOVA-1 استفاده می شود .بدین منظور ابتدا داده ها را از طریق زیر منوهای شماره 20.FILES و 41.SEDIT وارد نموده آنگاه با کلید Esc به صفحه اصلی MSTAT- C بر می گردیم و بر روی زیر برنامه شماره 3. ANOVA-1 کلید Enter را دو بار فشار می دهیم .
تذکر : در صورتیکه فایل داده قبلا ایجاد شده باشد آن را از طریق زیر منوهای شماره 20.FILES و 41.SEDIT فعال می کنیم .
وبعد مجددا ، کلید Enter را دوباره فشار می دهیم .
در پنجره زیر ، در جای خالی سطر اول ، شماره متغیر مستقل ( شماره ستون مربوط به تعداد تیمار ) که گروه بندی داده ها بر اساس آن انجام می گیرد ، وارد می شود . جاهای خالی در سطرهای بعدی مربوط به تعداد تیمار می باشد .
بعنوان مثال اگر ، اطلاعات مربوط به تعداد تیمار در ستون اول قرار گرفته باشد و چهار تیمار در آزمایش مورد مطالعه قرار گرفته باشد . پنجره فوق بصورت زیر پر می شود ، یعنی در جای خالی سطر اول عدد یک ، ودر جاهای خالی سطر سوم به ترتیب اعداد یک و چهار را می نویسیم .
آنگاه کلید Enter را می زنیم تا پنجره زیر باز شود. در پنجره زیر تعداد کل ردیف ها ( داده ها ) پرسیده می شود ، در صورتیکه تعداد ردیف ها صحیح باشد حرف Y را تایپ نموده و کلید Enter
را فشار می دهیم .
در پنجره زیر از ما سوال می شود ، آیا تمایل دارید که میانگین هر یک از تیمارها ، در انتهای فایل داده ذخیره شود . در صورت تمایل حرف Y را تایپ نموده ، و در غیر اینصورت حرف N را تایپ نموده و کلید Enter را فشار می دهیم . ولی توصیه می گردد جهت سهولت مقایسه میانگین ها حرف Y را تایپ گردد .
در صورتیکه تعداد ردیف ها صحیح نباشد حرف N را تایپ نموده و کلید Enter را می زنیم تا پنجره زیر باز شود ودر آن تعداد صحیح ردیف ها را می نویسیم آنگاه کلید Enter را فشار می دهیم .
در پنجره زیر ، نام متغیر ها (نام صفات ) ظاهرمی شود .
در پنجره متغیرها ، برای انتخاب متغیر مورد نظر کافیست با کلید مکان نما بروی آن رفته و با کلید Space bar آن را انتخاب نماییم . در صورتیکه تجزیه واریانس چند متغیر مد نظر باشد ، با کلید Space bar یکی یکی ، همه آنها را انتخاب می کنیم آنگاه کلید Enter را می زنیم .
پنجره زیر مربوط به انجام مقایسات گروهی مستقل ( اورتوگونال ) است . در صورتیکه قصد انجام مقایسه اورتوگونال را داریم حرف Y را تایپ نموده ، و کلید Enter را فشار می دهیم .
اگر برای انجام مقایسه اورتوگونال حرف Y را تایپ نموده ، و کلید Enter را بزنیم پنجره زیرباز می شود . که در جعبه coefficient ، ضرایب را می نویسیم . بعنوان مثال اگر بخواهیم تیمارهای اول و دوم را با تیمارهای سوم وچهارم مقایسه نماییم . ضرایب را بصورت زیر تایپ می کنیم .تذکر: همانگونه که در پایین پنجره زیر نیز ، تذکر داده شده است ، همواره مجموع ضرایب باید صفر گردد .
. 
بعد از اینکه وارد کردن ضرایب پایان یافت ، ابتدا کلید F10 وبعد کلید Esc را می زنیم تا پنجره زیر باز شود .
از پنجره فوق منوی اول ( view output on screen ) را انتخاب می کنیم تا اطلاعات بصورت زیر نمایش داده شود .
